Aan de hand van de net geopenbaarde correspondentie van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) aan Vooruitgang, wordt weer iets meer duidelijk over het verscherpt toezicht op Woonstichting Vooruitgang en de reden dat de voltallige Raad van Commissarissen onlangs is opgestapt.
Brief over de governance inspectie
Allereerst is er een brief van 16 mei 2017 over de governance inspectie. Deze inspectie was voornamelijk gericht op het functioneren van de Raad van Commissarissen (RvC) en het bestuur en de onderlinge relatie. Bestuurder Steven Schrader gaf destijds aan dat er vanaf de RvC te weinig afstand op de dagelijkse gang van zaken was. De RvC gaf aan dat ze op- en aanmerkingen had bij het functioneren van de bestuurder. Om die reden kreeg de bestuurder in 2016 een verbetertraject aangeboden ten aanzien van houding en gedrag.
De Aw herkent een belangrijk aspect daarvan in de evaluatie van de Sassembourg. Dit rapport etaleert, naar de mening van de Aw, een gebrek aan reflectie, waarbij de positieve en negatieve bijdragen van het project eenzijdig worden belicht. Een ander aspect dat de Aw herkent is de kennelijke moeite die de bestuurder heeft met tegenspraak. (Brief van Aw aan Vooruitgang van 16-5-2017)
Volkshuisvesting
De RvC was destijds van mening dat de koers in het ondernemingsplan niet actueel was, te weinig oog voor volkshuisvesting had en niet de gewenste soberheid ademde en dat ze daarom samen met de bestuurder nadachten over een nieuwe koers.
De Aw had ten aanzien van het ‘sober- en doelmatigheidscriterium’ haar zorgen al geuit in toezichtbrieven van 2015 en 2016. In beide brieven is aandacht gevraagd voor het weglekken van vermogen bedoeld voor volkshuisvesting, door omvangrijke grondposities en SassemBourg en de relatief hoge netto-bedrijfslasten.
Verbeterplan Vooruitgang
Hierop volgde een verplichting tot het maken en uitvoeren van een verbeterplan door Vooruitgang. Dit plan omvatte vijf verbeterpunten:
- Een traject over de cultuur van de rolverdeling om tot een gezamenlijke visie op wijze van bestuur te komen.
- Een gesprek van bestuurder met zijn managementteam, onder externe begeleiding, over de aansturing (incl. risicomanagement) van Vooruitgang.
- Een plan voor de verbetering van de informatievoorziening van de RvC.
- Een proces om unaniem tot een nieuw ondernemingsplan voor de periode 2018 – 2022 te komen.
- Implementatie van de algehele risicobeheersing van Vooruitgang, voortbordurend op de voorgaande punten.
De directeur-bestuurder heeft zich in het gesprek met de Aw op 9 november 2017 op het standpunt gesteld dat de onderdelen 2 tot met 5 van het verbeterplan grotendeels waren gerealiseerd. De RvC had hierover echter tot voor kort een andere mening over.
Brief over verscherpt toezicht
Op 15 december 2017 viel de brief van de Aw op de mat bij Vooruitgang, met de mededeling dat ze onder verscherpt toezicht werden gesteld. Hierin is te lezen dat op 30 oktober 2017 door de RvC een melding gedaan was:
“Er is sprake van ‘een onoverbrugbaar geschil’ tussen het bestuur en de raad van commissarissen”. In deze brief geeft ze aan dat ze bezig is met “een passende interventie, zodat onze corporatie zich in de nabije toekomst weer zal kunnen richten op het statutair vastgelegde volkshuisvestelijke belang.” (RvC, oktober 2017)
Deze passende interventie, waar waarschijnlijk gedoeld werd op de door de RvC voorgenomen schorsing van de heer Schrader, verliep anders en op 8 december 2017 hebben alle leden van de RvC per direct hun ontslag genomen.
Onhoudbare situatie
In de brief die de RvC daarover aan de Aw heeft gestuurd, werd gesproken over een aantal urgente problemen van de governance (wijze van bestuur) en meer specifiek, het werkklimaat binnen Woonstichting Vooruitgang. Het eerdere genoemde onoverbrugbare geschil was tot een onhoudbare situatie in de samenwerking tussen bestuur en RvC gekomen.
Extra punt van aandacht
De Aw spreekt in de laatste brief ook over eigen bevindingen die de afgelopen periode zijn gedaan. Zo is er sprake van de volgende aanvullende aandachtspunten:
- Inversteringen
Het investeringsstatuut en toetsing voorgenomen investeringen (vastgesteld op 29-11-2016) is niet ‘SMART’ opgesteld. Het geeft erg weinig handvatten voor investeringsbeslissingen. Niet duidelijk wordt bijvoorbeeld welke rendementsnormen Vooruitgang hanteert voor investeringsbeslissingen en hoe zij daartoe komt. Ook is weinig tot geen aandacht voor adequate projectbeheersing en –fasering. Dit statuut lijkt daarom te veel ruimte te bieden voor mogelijk opportunistische besluitvorming.
- Klokkenluidersregeling
In haar brief van 8 december 2017 geeft de RvC een signaal af ten aanzien van het werkklimaat. Om die reden is een goede klokkenluidersregeling van groot belang. Daarbij valt het de Aw op dat de klokkenluidersregeling dateert uit 2008 en op onderdelen is achterhaald, en dat de directeur-bestuurder functioneert als meldpunt voor (vermoedens van) misstanden voor zowel medewerk(st)ers die een melding doen als de vertrouwenspersoon.
Herstelplan
De woonstichting moet van de Aw voor 1 april 2018 met een herstelplan komen. Het herstelplan moet adequaat een aanpak bieden voor alle genoemde aandachtspunten en tekortkomingen. Doet Vooruitgang dat niet, volgen er sancties. Tot die tijd is er een tijdelijke Raad van Commissarissen aangesteld, wat de woonstichting aardig wat extra geld zal gaan kosten. Deze tijdelijke RvC helpt bij het vinden van de geschikte kandidaten voor een nieuwe definitieve RvC en verzorgt zolang het toezicht op de woonstichting.
Dinsdag wordt tijdens de vergadering van de Commissie Ruimte deze nieuwe informatie verder besproken. De correspondentie tussen de Aw en Vooruitgang is inmiddels ook op de website van de woonstichting gepubliceerd.
Lees ook: Minister beantwoordt vragen over verscherpt toezicht
